Prawidłowe określenie daty uzyskania przychodu jest jedną z istotniejszych kwestii dla prawidłowego wyliczenia podatku dochodowego. Przepisy w tym zakresie są w zasadzie jednoznaczne. Czasem jednak przysparzają wiele problemów podatnikom, zwłaszcza tym, którzy są tzw. osobami samozatrudnionymi, i to zarówno wtedy, gdy samodzielnie prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów czy ewidencję przychodów, jak i gdy powierzają te czynności biuru rachunkowemu.
W tym drugim wypadku przyczyną najczęściej jest to, że niejednokrotnie podatnicy nieprawidłowo wystawiają faktury, a osoba księgująca nie zawsze wie, jakie są postanowienia umów, w oparciu o które samozatrudniony świadczy usługi. Zwłaszcza chodzi tu o te zapisy, które dotyczą okresów rozliczeniowych. Sprawa ta nie jest bowiem taka oczywista.
Wystarczy wskazać chociażby przychody uzyskiwane w ramach działalności gospodarczej przez lekarza czy informatyka. Obaj mogą mieć płacone zarówno za konkretne wykonane czynności – np. każdorazowo po przeprowadzeniu operacji czy napisaniu jakiegoś programu – jak i za czynności wykonywane w danym okresie rozliczeniowym – wówczas wynagrodzenie może być zarówno ryczałtowe, jak i zależne od ilości usług wykonanych w tym okresie, np. od liczby przyjętych pacjentów czy przepracowanych godzin.
Faktura – data jej wystawienia i data wykonania usługi
Z art. 106e ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) wynika, że faktura powinna zawierać między innymi:
- datę wystawienia,
- datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.
Stosownie do postanowień art. 106i ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę.
Fakturę można jednak wystawić również przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, ale nie wcześniej niż na 60 dni przed tym zdarzeniem (art. 106i ust. 7 ustawy o VAT).
W konsekwencji podatnicy, w tym także samozatrudnieni mają możliwość wystawienia faktury za usługi świadczone w danym miesiącu, zarówno na 60 dni przed ich wykonaniem, jak również już po zakończeniu miesiąca, w którym to miało miejsce, do 15. dnia następnego miesiąca. W każdym wypadku muszą jednak mieć na uwadze to, aby prawidłowo wskazać w niej datę wykonania usługi. Od tego bowiem zależy nie tylko prawidłowe rozliczenie podatku VAT, lecz także podatku dochodowego.
Usługi wykonywane jednorazowo
Regułą wynikającą z art. 14 ust. 1c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) jest to, że za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
Przepis ten ma zastosowanie w zasadzie do wszystkich dostaw towarów (z wyjątkiem tzw. dostaw ciągłych, wśród których można wymienić energię elektryczną, cieplną czy gaz), a w przypadku usług – do takich, które nie są rozliczane w okresach rozliczeniowych.
Z przepisu tego wprost wynika, że przychód następuje w dniu wydania rzeczy bądź wykonania usługi, chyba że przed tym dniem zostanie wystawiona faktura dokumentująca sprzedaż lub zostanie uregulowana należność. W rezultacie przychód powinien zostać rozpoznany w dacie tego zdarzenia wskazanego w tym przepisie, które wystąpi najwcześniej.
Przykład:
Z umowy wynika, że lekarz świadczy usługi medyczne na rzecz szpitala – wykonuje operacje. Za każdą operację należy mu się określone wynagrodzenie. W umowie tej strony nie zawarły żadnych postanowień, że okresem rozliczeniowym jest np. miesiąc.
2 września lekarz przeprowadził operację. Ma możliwość wystawienia faktury zarówno przed wykonaniem tej usługi, jak i do 15 października. Jeśli wystawiłby fakturę przed wykonaniem usługi, np. 28 sierpnia – data wystawienia faktury będzie datą powstania przychodu. Trzeba więc będzie ująć ten przychód w sierpniu. Jeśli zaś faktura zostanie wystawiona już po wykonaniu usługi datą powstania przychodu będzie dzień wykonania usługi, czyli 2 września.
Usługi wykonywane w okresach rozliczeniowych
Większość podatników, którzy mają status tzw. osób samozatrudnionych, świadczy jednak usługi, które są rozliczane w okresach rozliczeniowych. Najczęściej takim okresem jest miesiąc kalendarzowy. W takim wypadku zastosowanie będzie miał art. 14 ust. 1e ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
Tym samym znaczenia nie będzie miała data wystawienia faktury ani wykonania poszczególnych usług, które były świadczone w okresie rozliczeniowym.
Przykład:
Jeżeli lekarz z powyżej przedstawionego przykładu miałby w umowie zapisane, że świadczone przez niego usługi są rozliczane w miesięcznych okresach rozliczeniowych, wówczas niezależnie od tego, czy wystawiłby fakturę przed zakończeniem miesiąca (tu konkretnie przed zakończeniem sierpnia), czy też do 15 października, datą powstania przychodu zawsze będzie 30 września.
Redakcja podatki.biz
źródło: https://www.podatki.biz